مسلما برای خانم‌ها دوره‌های قاعدگی از اهمیت خاصی برخوردار است؛ زیرا قاعدگی نشانه سلامت آنها و آمادگی برای بارداری است. ترس، نگرانی و یا استرس اولین احساساتی هستند که اگر در شما قاعدگی رخ نداده باشد، ممکن است در ذهن ایجاد شود. اینکه این دوره‌ها منظم باشند یا قطع نشده باشند، دغدغه بسیاری از زنان است؛ گاهی به علت بعضی عوامل محیطی و ژنتیکی، آمنوره یا پریود نشدن ممکن است رخ دهد. اگر شما جزو آن دسته از افرادی هستید که اطلاعاتی درباره این موضوع ندارید، پیشنهاد می‌کنیم که در ادامه این مطلب مارا همراهی کنید.
آمنوره یا پریود نشدن چیست؟
همانطور که می‌دانید زمانی که فرد در سن بلوغ است، قاعدگی آغاز می‌شود و به طور معمول تا سن 50 سالگی یک‌بار در ماه رخ می‌دهد. این عارضه زمانی است که بین بلوغ و دوران یائسگی که سال‌های باروری افراد به شمار می‌روند، دوره قاعدگی رخ ندهد.
به عبارتی این مشکل به معنای فقدان یا نبود یک یا چند دوره قاعدگی و یا به معنای عدم قاعدگی تا سن 15 سالگی است. البته که نباید توقف قاعدگی در دوران بارداری و دوران شیردهی را با این عارضه یا مشکل اشتباه گرفت.
این مشکل می‌تواند به صورت دائمی یا موقت در شما اتفاق افتد و حاصل از تغییر یا مشکل در کارکرد بخشی از دستگاه تناسلی شما باشد. لازم است بدانید که آمنوره یا پریود نشدن به عنوان یک بیماری شناخته نمی‌شود و بدین معنا نیست که شما نمی‌توانید بارور شوید.
توجه کنید که اگر قاعدگی در زمان‌هایی که شما انتطار وقوع آن را دارید رخ ندهد و بیش از سه ماه طول بکشد، می‌تواند علامتی از وجود یک مشکل در سلامتی شما باشد و نیاز به توجه و درمان نزد متخصص دارد.
2 نوع شایع پریود نشدن
برای آمنوره یا پریود نشدن دو طبقه‌بندی وجود دارد که به اختصار در ادامه به آن پرداخته‌ایم:
- آمنوره اولیه: این نوع زمانی اتفاق می‌افتد که قاعدگی در دوران بلوغ آغاز نمی‌شود. اگر قاعدگی تا قبل از سن 15 سالگی و یا حتی پنج سال پس از اولین نشانه بلوغ رخ ندهد، شما باید به پزشک مراجعه کنید. علت این نوع از آمنوره را می‌توان تغییر در اندام‌ها، غده‌‌ها و یا هورمون‌های مربوط به قاعدگی دانست.
- آمنوره ثانویه: این نوع آمنوره در زمانی است که دوره‌های قاعدگی آغاز می‌شوند و حتی به طور منظم ادامه داشته‌اند اما بعد از آن دیگر خبری از دوره‌های عادت ماهانه حداقل برای سه ماه نیست و یا فرد به مدت 6 ماه قاعدگی نامنظم داشته باشد، بعد از آن متوقف می‌شود. از علت‌های این نوع آمنوره می‌توان به استرس، بارداری و یا بیماری اشاره کرد.
مهم‌ترین عوامل خطر برای آمنوره یا پریود نشدن
از مهم‌ترین شرایطی که برای این عارضه خطرساز است و باید به آنها توجه داشته باشید، مواردی است که در زیر بیان شده است:
- سابقه خانوادگی در پریود نشدن یا یائسگی که زودتر از 50 سالگی رخ دهد
- داشتن شرایط ژنتیکی خاص
- کمبود یا اضافه وزن داشتن
- زیاد از حد ورزش کردن
- سوء تغذیه یا رژیم غذایی نامناسب
- بیماری هایی که مداوم شده باشند
- استرس های روزمره
نشانه‌ها و علت‌های آمنوره چیست؟
همانطور که می‌دانید علامت اصلی این عارضه، فقدان قاعدگی است. از دیگر نشانه‌هایی که ممکن است در افراد دیده شود، می‌توان به وجود مو اضافی در صورت، داشتن سردرد، وجود ترشحات شیری رنگ پستان، تغییر در بینایی، داشتن ریزش مو و درد در ناحیه لگن اشاره کرد.
لازم است بدانید که درصورت مشاهده هرگونه از نشانه‌های یادشده، باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. اما نشانه‌های آمنوره یا پریود نشدن می‌تواند با توجه به علت این عارضه متفاوت باشد. لذا علت‌هایی که در آمنوره اولیه شایع است به شرح زیر بیان می‌شود:
- وجود مشکل ژنتیکی در اندام جنسی زنانه یا تخمک
- وجود مشکلات هورمونی که ناشی از اشکال در کارکرد غده هیپوفیز است
- داشتن مشکل ساختاری در دستگاه تولید مثل مانند از دست دادن بخشی از آن
درباره علت‌های متداول در آمنوره ثانویه به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
- باردار بودن (شایع‌ترین علت)
- شیردهی
- استفاده از بعضی روش‌ها و قرص‌های پیشگیری از بارداری
- روش‌های درمانی خاص سرطان (شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی)
بهترین راه تشخیص این مشکل چیست؟
همانطور که گفته شد آمنوره یا پریود نشدن یک بیماری نیست، بلکه یک علامت است! زمانی که شما به پزشک متخصص مراجعه می‌کنید، تلاش او در راستا بررسی این موضوع است که چرا شما پریود نمی‌شوید. پزشک معمولا درباره نشانه‌های این مشکل و سابقه پزشکی از شما سوال‌هایی می‌پرسد.
معمولا پس از پرسش درباره علائم، یک معاینه فیزیکی از لگن صورت می‌گیرد و در صورت نیاز آزمایش خون، ازمایش ژنتیک، تست بارداری از شما نیز گرفته می‌شود. با این حال اگر آمنوره به علت بارداری یا یائسگی رخ داده باشد، پزشک به شما مراقبت و کمک لازم را ارائه می‌دهد.
راهکارهای درمانی برای آمنوره یا پریود نشدن
درمان آمنوره به علت به وجود آمدن آن بستگی دارد و پزشک متخصص بر اساس علت هر نوع از این مشکل به ارائه درمان می‌پردازد؛ البته در مواردی مانند بارداری یا یائسگی که قاعدگی متوقف می‌شود درمان خاصی انجام نمی‌شود. با این حال راهکارهای درمانی بسیاری برای آمنوره یا پریود نشدن وجود دارد.
استفاده از روش‌هایی مانند جراحی (اگر مشکل ژنتیکی باشد و اندام تناسلی را درگیر کند)، دادن برنامه برای رژیم غذایی مناسب (زمانی که عارضه در اثر کاهش یا افزایش وزن شدید باشد)، ارائه اصول مدیریت استرس و دارو درمانی توسط پزشک پیشنهاد می‌شود.
استفاده از مکمل های دارویی مانند کلسیم و ویتامین D، درمان با هورمون استروژن و یا افزایش توانایی بدن از طریق ورزش می‌تواند از عوارض جانبی این مشکل (مثل گر گرفتگی، خشک بودن واژن) جلوگیری کند.
کلام آخر
همانطور که گفته شد آمنوره یا پریود نشدن یک بیماری نیست، بلکه مشکلی است که می‌تواند براثر برخی عوامل مثل سابقه خانوادگی و یا استرس‌ها ایجاد شود. فقدان دوره قاعدگی قبل از 15 سالگی و یا وجود قاعدگی نامنظم به مدت 6 ماه از نشانه های این عارضه بوده است، که به آن نیز اشاره شد.
با این حال همیشه پیشگیری بهتر از درمان بوده پس بهتر است مراقبت‌های بهداشتی لازم و اطلاعات کافی در این باره را داشته باشید تا از عوارض جانبی آمنوره در امان بمانید و در صورت لزوم به پزشک برای درمان مناسب مراجعه کنید.