یکی از مشکلاتی که بسیاری از بانوان ممکن است به دلایل مختلفی به آن دچار شوند، افتادگی رحم است. این مشکل باعث می‌شود که رحم بیشتر از حد معمول به واژن نزدیک و عضلات لگن ضعیف شوند. افتادن رحم به سمت پایین در هر سنی امکان دارد به وجود بیاید، اما عواملی وجود دارد که باعث تشدید این بیماری می‌شود. هدف از نوشتن این مقاله آشنا کردن بانوان با بیماری افتادگی رحم به سمت پایین و علل و روش‌های درمانی این مشکل است.
مقاله مرتبط:دستگاه RF واژینال و کاربردهای آن
منظور از افتادگی رحم چیست؟
افتادگی رحم زمانی اتفاق می‌افتد که عضلات لگن به دلایلی مانند زایمانهای پرخطر یا عوامل دیگری ضعیف شوند و نتوانند رحم را حفظ کنند. در چنین حالتی رحم به سمت پایین و واژن حرکت می‌کند. افتادن رحم عوارض زیادی دارد و گاهی اوقات باعث افتادگی مثانه نیز می‌شود. مشاهده‌ها نشان می‌دهند که بسیاری از بانوانی که به افتادگی رحم دچار می‌شوند، پس از مدتی با عوارضی مانند بی‌اختیاری ادرار درگیر شده‌اند که این موضوع به دلیل افتادگی مثانه است.
مقاله مرتبط:لابیاپلاستی (عمل زیبایی واژن)
انواع افتادگی رحم
افتادن رحم به سمت پایین چهار نوع دارد. نوع اول افرادی هستند که دهانه رحمشان در لوله واژن قرار می‌گیرد. این نوع معمولا نوع خفیف افتادن رحم به سمت پایین محسوب می‌شود و با راهکارهایی قابل درمان است. نوع دوم بدین گونه است که دهانه رحم و واژن یکی می‌شوند، یعنی دهانه رحم دقیقا در واژن قرار می‌گیرد.
نوع سوم نیز به این شکل است که دهانه رحم از داخل دهانه واژن خارج می‌شود و قسمتی از آن بیرون واژن قرار می‌گیرد. نوع چهارم که شدیدترین و حادترین نوع افتادگی رحم است، به این صورت است که تمام رحم کاملا از واژن خارج می‌شود. در چنین وضعیتی بیمار معمولا باید جراحی شود.
افتادن رحم به سمت پایین چه علائمی دارد؟
افتادن رحم علائمی دارد که با بروز آن‌ها باید هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کرد. شایع‌‌ترین نشانه‌های این مشکل عبارتند از:
- رابطه جنسی با درد زیادی همراه می‌شود
- فرد در لگن خود احساس سنگینی می‌کند
- احساس خارج شدن جسمی از واژن به فرد دست می‌دهد
- فرد در راه رفتن و دفع ادرار دچار مشکل می‌شود
نشانه‌های بالا بیانگر مشکل افتادگی رحم هستند و نوعی هشدار برای بانوان محسوب می‌شوند که هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنند.
مقاله مرتبط:عمل تنگ کردن واژن | درمانی برای گشادی و افتادگی واژن
علل افتادگی رحم
همانطور که پیش‌تر گفتیم افتادن رحم به سمت پایین به دلیل ضعف عضلات ماهیچه‌های لگن اتفاق می‌افتد. عوامل زیر مهم‌ترین دلایل ضعف عضلات لگن هستند:
✅ زایمانهای طبیعی متعدد – فشار زیاد هنگام زایمان باعث ضعف عضلات کف لگن می‌شود.
✅ افزایش سن و یائسگی – کاهش استروژن باعث کاهش استحکام عضلات و بافت‌های حمایتی رحم می‌شود.
✅ چاقی و اضافه‌وزن – وزن اضافی فشار بیشتری بر عضلات لگن وارد می‌کند.
✅ یبوست مزمن و فشار زیاد هنگام دفع – زور زدن مداوم می‌تواند عضلات لگن را ضعیف کند.
✅ بلند کردن اجسام سنگین – بلند کردن مداوم بارهای سنگین باعث آسیب به عضلات لگن می‌شود.
✅ سرفه‌های مزمن – بیماری‌هایی مانند آسم یا برونشیت که باعث سرفه‌های مداوم می‌شوند، فشار روی لگن را افزایش می‌دهند.
✅ سابقه جراحی‌های لگنی – برخی جراحی‌ها ممکن است موجب آسیب به عضلات نگهدارنده رحم شوند.
✅ عوامل ژنتیکی – برخی زنان به‌طور ژنتیکی بافت‌های ضعیف‌تری دارند که آن‌ها را مستعد افتادگی رحم می‌کند.وند، بنابراین ضروری است که تحت نظر پزشک کنترل شوند.
مقاله مرتبط:دستگاه DBD plasma چیست؟
چه مواقعی برای تشخیص افتادگی رحم باید به پزشک مراجعه کرد؟
همانطور که پیش‌تر گفته شد، افتادن رحم به سمت پایین با نشانه‌هایی از وجود خود خبر می‌دهد. اما گاهی‌اوقات ممکن است فرد علائم افتادن رحم به سمت پایین را در خود مشاهده کند، ولی به بیماری افتادن رحم مبتلا نشده باشد. اما اگر موارد زیر در افراد مشاهده شوند، حتما باید برای درمان و تشخیص به مراکز درمانی مراجعه کنند.
- درد شدید در ناحیه کمر و اختلال در راه رفتن
- بی‌اختیاری ادرار
- درد در ناحیه واژن و احساس خارج شدن چیزی از آن
ضروری است که بانوان در صورت مشاهده علائم بالا هرچه سریع‌تر اقدامات درمانی را آغاز کنند.
علائم افتادگی رحم
🔸 احساس سنگینی یا فشار در لگن
🔸 درد یا ناراحتی در ناحیه تحتانی شکم
🔸 احساس برآمدگی در واژن
🔸 مشکل در ادرار کردن یا احساس تخلیه ناقص مثانه
🔸 بی‌اختیاری ادرار یا احساس نیاز مکرر به دفع ادرار
🔸 درد هنگام رابطه جنسی
🔸 کمردرد خفیف تا شدید
🔸 افزایش ترشحات واژن
مقاله مرتبط:پلاسما تراپی چیست؟ + کاربردها، مزایا و عوارض آن
معاینه و تشخیص افتادگی رحم
معاینه و تشخیص افتادن رحم هم به صورت سرپایی انجام می‌شود و هم به صورت خوابیده و پیشرفته‌تر. گاهی اوقات معاینه رحم باید از طریق سونوگرافی شکمی و در موارد خاص از طریق سونوگرافی داخلی نیز انجام خواهد شد. معاینه با سونوگرافی و دریافت تصاویر توسط امواج صوتی نشان می‌دهد که نوع افتادگی رحم بیمار چگونه است و آیا برای درمان به جراحی نیاز دارد یا خیر.
درمان افتادگی رحم
۱. درمان‌های خانگی و تغییر سبک زندگی
✔ تمرینات کگل – ورزش‌های تقویت‌کننده عضلات کف لگن که به حمایت از رحم کمک می‌کنند.
✔ کنترل وزن – کاهش وزن اضافی می‌تواند فشار بر عضلات لگن را کاهش دهد.
✔ پرهیز از یبوست – مصرف فیبر، مایعات کافی و فعالیت بدنی برای جلوگیری از یبوست توصیه می‌شود.
✔ اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین – فشار کمتر روی عضلات لگن از تشدید افتادگی جلوگیری می‌کند.
۲. درمان‌های پزشکی و غیرجراحی
✔ پساری واژینال – وسیله‌ای که در واژن قرار داده می‌شود تا از رحم حمایت کند و از افتادگی بیشتر جلوگیری کند.
✔ هورمون‌درمانی – استفاده از استروژن می‌تواند به تقویت بافت‌های لگنی در زنان یائسه کمک کند.
۳. روش‌های جراحی
🔹 هیستروپکسی (ترمیم افتادگی رحم) – در این روش، رحم به موقعیت طبیعی خود بازگردانده و با استفاده از بخیه‌های مخصوص یا مش تقویت می‌شود.
🔹 هیسترکتومی (برداشتن رحم) – در موارد شدید، ممکن است برداشتن رحم بهترین گزینه درمانی باشد.
🔹 لاپاراسکوپی یا جراحی کم‌تهاجمی – برخی از جراحی‌های ترمیمی افتادگی رحم می‌توانند با استفاده از روش‌های کم‌تهاجمی انجام شوند که دوره بهبودی کوتاه‌تری دارند.
4. درمان به کمک پساری
پساری ابزاری است که از آن برای نگه داشتن رحم در لگن استفاده می‌شود. این ابزار در دهانه واژن قرار می‌گیرد و از سقوط رحم جلوگیری می‌کند. درمان با پساری برای افرادی که مایل به انجام جراحی نیستند گزینه مناسبی محسوب می‌شود.
مقاله مرتبط:هودکتومی
پیشگیری از افتادگی رحم به سمت پایین
اگرچه مشکل افتادن رحم به سمت پایین ممکن است برای هرکسی به وجود بیاید، اما با انجام اقداماتی می‌توان از آن پیشگیری کرد.
✅ انجام تمرینات کگل به‌صورت منظم
✅ حفظ وزن متعادل و پرهیز از چاقی
✅ اجتناب از یبوست با رژیم غذایی سالم
✅ پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین
✅ درمان سرفه‌های مزمن و مشکلات تنفسی
افتادگی رحم در مراحل اولیه با روش‌های غیرجراحی قابل کنترل است، اما در صورت پیشرفت، ممکن است نیاز به مداخلات پزشکی یا جراحی داشته باشد. در صورت مشاهده علائم، مشورت با پزشک متخصص زنان ضروری است.
سخن نهایی
بیماری افتادگی رحم یکی از مشکلاتی است که ممکن است تمام بانوان را در هر سنی درگیر کند. بانوان با کمک این مقاله و استفاده از نکات مهم آن می‌توانند این مشکل را شناسایی و به موقع به مراکز درمانی مراجعه و نسبت به درمان آن اقدام کنند. دکتر مریم اکبری یکی از بهترین متخصص های زنان و زایمان هستند که در این زمینه می توانند به بیماران کمک زیادی کنند. همچنین درمان افتادن رحم علاوه بر اقدامات پزشک به خود مراقبتی نیز نیاز دارد.
منبع
https://www.webmd.com/women/guide/prolapsed-uterus
