لاپاراسکوپی چیست؟
لاپاراسکوپی یک روش جراحی یا تشخیصی است که در آن پزشک با استفاده از یک دستگاه به نام لاپاراسکوپ، به بررسی داخل شکم و لگن می‌پردازد. لاپاراسکوپ یک لوله باریک با دوربین و منبع نور است که از طریق یک برش کوچک وارد بدن می‌شود و تصاویر دقیقی از داخل بدن روی یک مانیتور نمایش داده می‌شود.
مقاله مرتبط: سرطان های زنان
کاربردهای لاپاراسکوپی
- تشخیص بیماری‌ها:
- بررسی علت دردهای مزمن در ناحیه شکم و لگن
- شناسایی عفونت‌ها یا التهاب‌های داخلی
- بررسی وجود توده‌ها یا کیست‌ها
- درمان مشکلات زنان:
- برداشتن کیست‌های تخمدان
- درمان آندومتریوز
- رفع چسبندگی‌های رحمی
- انجام عمل بستن لوله‌ها برای پیشگیری از بارداری
- جراحی‌های دستگاه گوارش:
- برداشتن کیسه صفرا
- درمان فتق
- برداشتن آپاندیس (آپاندکتومی)
- بررسی و درمان انسدادهای روده
- تشخیص و درمان ناباروری:
لاپاراسکوپی می‌تواند برای بررسی علل ناباروری و درمان برخی مشکلات، از جمله انسداد لوله‌های رحمی یا کیست‌های تخمدانی استفاده شود. - برداشتن توده‌ها و نمونه‌برداری:
برای برداشتن توده‌های مشکوک یا نمونه‌برداری از بافت‌ها برای بررسی سرطان یا سایر بیماری‌ها.
مقاله مرتبط:کولپوسکوپی چیست؟ + هزینه آن و بهترین کلینیک در تهران
انواع درمان لاپاراسکوپی
- هیسترکتومی یا برداشتن رحم
- برداشتن تخمدان‌ها
- خارج کردن کیست تخمدان
- خارج کردن فیبروم
- مسدود کردن جریان خون ورودی به فیبروم
- خراش (ابلاسیون) بافت آندومتر
- رفع چسبندگی رحم
- معکوس کردن جراحی ضدبارداری موسوم به بستن لوله‌های رحم
- عمل برچ برای حل مشکل بی‌اختیاری
- رفع بیرون‌زدگی به منظور درمان افتادگی رحم
مقاله مرتبط:تست پاپ اسمیر چیست و چرا انجام می‌شود؟
آمادگی برای لاپاراسکوپی
آمادگی لازم به نوع جراحی بستگی دارد، ممکن است لازم باشد آزمایش‌های تصویربرداری انجام شود. همچنین گاهی لازم است بیمار ناشتا باشد یا تنقیه شود. داروهای مصرفی خود از جمله مکمل‌ها و داروهای غیرتجویزی را به متخصص اطلاع دهید. گاهی ضروری است مصرف داروها قبل از عمل قطع شود. از یکی از دوستان خود بخواهید تا پس از جراحی شما را به خانه برساند یا با یک شرکت خدماتی هماهنگ کنید، بعد از عمل اجازه رانندگی ندارید.
مقاله مرتبط:همه چیز درباره اچ پی وی (HPV)
موارد منع لاپاراسکوپی
اگر به هرکدام از موارد زیر مبتلا هستید حتما قبل از انجام لاپاراسکوپی با پرشک خود مشورت کنید
- اگر به هر نوع داروی بی هوشی حساسیت (آلرژی) دارید.
- اگر بعد از مصرف داروهایی مانند آسپیرین و یا وارفارین، مشکل خونریزی دارید.
- اگر باردار هستید و یا احتمال بارداری را در خودتان می دهید.
با توجه به این که این روش ممکن است برای برخی افراد و به خصوص مبتلایان به بیماری‌های خاص، دردسرساز شود، باید نسبت به این مورد نیز دقت داشته باشید.
افرادی که به بیماری‌های قلبی یا بیماری‌های انسدادی ریه مبتلا هستند، نباید از این روش استفاده کنند. بنابراین لاپاراسکوپی برای افرادی که مشکل خاصی ندارند، سالم و در سنین مناسب هستند، هیچ گونه مشکلی ایجاد نمی‌کند.
انجام عمل جراحی به روش لاپاراسکوپی در سنین بالای 60 سال چندان مناسب نیست. البته افرادی که تصمیم می‌گیرند از این روش استفاده کنند، باید به یک پزشک متخصصی مراجعه کنند که در این زمینه تبحر و مهارت دارد.
مقاله مرتبط:تنبلی تخمدان یا تخمدان پلی کیستیک
عمل لاپاراسکوپی
عمل لاپاراسکوپی تقریباً همیشه تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود، بنابراین بیمار هیچ چیز از عمل متوجه نمی‌شود. علی‌رغم بیهوشی عمومی ممکن است بیمار همان روز ترخیص شود. متخصص پس از بیهوش شدن بیمار لوله کوچکی به نام سوند را برای جمع کردن ادرار وارد می‌کند و شکم را با استفاده از یک سوزن کوچک پر از گاز دی اکسید کربن می‌کند. گاز دیواره شکم را از اندام‌ها دور می‌کند و احتمال آسیب‌دیدگی آنها را کاهش می‌دهد. جراح لاپاراسکوپ را از راه برش کوچک ایجاد شده در ناف وارد بدن می‌کند و تصاویر داخل بدن را روی صفحه نمایش مشاهده می‌کند. لاپاراسکوپی تصویری شفاف از اندام‌های بدن به دست می‌دهد.
مرحله بعد به نوع عمل بستگی دارد. چنانچه هدف تشخیصی باشد، بررسی انجام و عمل تمام می‌شود. اگر جراحی لازم باشد، برش‌های بیشتری ایجاد می‌شود و وسایل عمل از آن راه وارد بدن می‌شود. سپس جراحی با توجه به تصاویر لاپاراسکوپی انجام می‌شود. پس از اتمام عمل تمام وسایل خارج و برش‌ها با بخیه بسته می‌شود. زخم پانسمان می‌شود و بیمار به اتاق ریکاوری منتقل می‌گردد.
مقاله مرتبط:آمنوره یا پریود نشدن
دوران بهبود پس از لاپاراسکوپی
پرستار پس از اتمام عمل علائم حیاتی را بررسی می‌کند و بیمار به اتاق ریکاوری منتقل می‌شود تا اثر داروی بیهوشی از بین برود. بیمار زمانی مرخص می‌شود که بتواند خودش ادرار کند. مشکل بودن ادرار کردن یکی از اثرهای جانبی استفاده از سوند است. دوران بهبود متغیر است و به نوع عمل بستگی دارد. بیمار گاهی چند ساعت پس از جراحی ترخیص می‌شود و گاهی لازم است یک یا چند روز بستری شود.
ناف پس از جراحی قدری حساس و دردناک است و ممکن است شکم کبود شود. وجود گاز داخل بدن ممکن است باعث درد شانه، قفسه سینه و شکم شود. همچنین احتمال دارد بیمار تا پایان روز حالت تهوع داشته باشد. متخصص دستورات لازم درباره مدیریت اثرهای جانبی را قبل از ترخیص به بیمار اطلاع می‌دهد و مسکن و آنتی‌بیوتیک برای پیشگیری از عفونت تجویز می‌کند. بیمار با توجه به جراحی انجام شده باید چند روز تا چند هفته استراحت کند و فعالیت‌های معمول را پس از سپری شدن یک ماه یا بیشتر ازسربگیرد.
مراقبت بعد از لاپاراسکوپی
- رعایت رژیم غذایی مناسب
- داشتن فعالیت بدنی: پیاده روی، ورزشی موثر برای این کار است. فردی که تحت عمل لاپاروسکوپی قرار گرفته است، می تواند با انجام پیاده روی، عضلات خود را تقویت کند و گردش خون را به حالت طبیعی برگرداند و با این کار از لخته شدن خونجلوگیری کند.
عوارض لاپاراسکوپی
تحریک پوست و عفونت مثانه از اثرهای جانبی شایع لاپاراسکوپی است.
عوارض جدی لاپاراسکوپی نادر است و موارد زیر را دربر می‌گیرد:
- آسیب دیدن عروق خونی شکم، مثانه، روده، رحم و دیگر ساختارهای لگن
- آسیب عصبی
- واکنش‌های آلرژیک
- لخته شدن خون
شرایط یا بیماری‌هایی که ابتلا به آنها احتمال بروز عوارض را افزایش می‌دهد عبارت است از:
- انجام شدن جراحی شکم در گذشته
- چاقی
- لاغر بودن بیش ازحد
- آندومتریوز شدید
- عفونت لگن
- بیماری مزمن روده
در دوران بهبود به بدن توجه کنید، اثرهای جانبی بروز یافته را یادداشت کنید و درباره آنها با متخصص زنان و زایمان صحبت کنید.
مقاله مرتبط:هیسترکتومی چیست و چرا انجام می‌شود؟
ضرورت تماس با پزشک پس از لاپاراسکوپی
در صورت مواجهه با هر یک از علائم زیر به سرعت با متخصص زنان و زایمان تماس بگیرید:
- خونریزی شدید زخم‌ها
- تب و لرز
- مشکل در دفع یا ادرار
- خونریزی شدید واژن
- درد شکمی شدید یا تشدید شونده
- استفراغ
- قرمزی یا ترشح زخم‌های جراحی
- تنگی نفس یا درد قفسه سینه
کلام آخر
لاپاراسکوپی یکی از روش‌های پیشرفته و کم‌تهاجمی است که با کاهش عوارض و بهبود سریع‌تر بیماران، جایگزین مناسبی برای جراحی‌های باز محسوب می‌شود. این روش در تشخیص و درمان بسیاری از بیماری‌ها، به‌ویژه مشکلات زنان و دستگاه گوارش، بسیار مؤثر است. مشاوره با پزشک متخصص می‌تواند به تعیین نیاز به این روش و ارائه راهکار مناسب کمک کند.
