غربالگری سرطان پستان
سرطان پستان ناشی از رشد غیرطبیعی و بیش‌ازحد سلول‌ها در بافت‌های مختلف پستان است. این بیماری، شایع‌ترین نوع بدخیمی در زنان بوده و مسئول بخش قابل توجهی از مرگ و میرهاست. این بیماری با تشخیص و درمان زودهنگام، به‌طور کامل قابل‌درمان است، به‌طوری‌که برنامه‌های غربالگری و تشخیص زودهنگام می‌توانند بیش از ۹۰ درصد موارد را درمان کنند.
غربالگری به معنای استفاده از آزمایش‌ها و معاینات پزشکی برای تشخیص بیماری‌ها قبل از ظهور علائم آن‌هاست؛ زیرا بیماری‌ها و سرطان‌ها زمانی که علائم ظاهر می‌شوند، ممکن است دیگر به درمان پاسخ ندهند یا به هزینه‌های بیشتری نیاز داشته باشند. همانگونه که مستحضرید در این مطلب قصد داریم درباره موضوع غربالگری سرطان پستان، اطلاعات مفیدی را در اختیار شما عزیزان قرار دهیم.
غربالگری سرطان پستان چیست؟
همانطور که مطرح شد، غربالگری به معنای استفاده از آزمایش‌ها و معاینات پزشکی برای تشخیص زودهنگام بیماری‌ها قبل از مشاهده علائم آن‌هاست. برخی بیماری‌ها و سرطان‌ها هنگامی‌که از خود علائم نشان می‌دهند، ممکن است به درمان پاسخ ندهند یا هزینه مالی بیشتری را مطالبه کنند؛ بنابراین غربالگری یکی از روش‌های معمول شناسایی زودهنگام بیماری‌ها در جهان است که معنای بیمار بودن فرد مراجع را ندارد. همچنین، نتیجه غربالگری به معنای بیمار بودن فرد مراجع نیست و تنها نیاز به پیگیری و انجام آزمایش‌های بیشتر را برای فرد ایجاد می‌کند.
غربالگری پستان شامل معاینه، آزمایش، ماموگرافی و سونوگرافی است که از طریق آن‌ها پزشک می‌تواند نشانه‌های اولیه سرطان را در افرادی که هنوز هیچ علامتی ندارند تشخیص دهد. انجام دوره‌های مکرر غربالگری پستان در زنان بالای ۴۰ سال می‌تواند میزان مرگ‌ومیر ناشی از سرطان پستان را به طرز قابل توجهی کاهش دهد.
مزایا و معایب غربالگری پستان
از جمله مزیت‌های اصلی غربالگری سرطان پستان، شناسایی این بیماری در مراحل ابتدایی توسط پزشک است؛ زیرا شناسایی زودهنگام این بیماری احتمال درمان موفق‌تر آن را افزایش می‌دهد. مطالعات نشان می‌دهند که غربالگری سرطان پستان می‌تواند خطر مرگ ناشی از این بیماری را کاهش دهد. در دهه‌های گذشته، نرخ مرگ‌ومیر بر اثر سرطان پستان به نسبت قابل توجهی کاهش یافته است و یکی از عوامل این کاهش، انجام غربالگری در مراحل اولیه بوده است.
از معایب غربالگری سرطان پستان این است که گاهی اوقات پس از انجام غربالگری با ماموگرافی، نتایج مثبت کاذب گزارش می‌شود؛ به این معنا که نتیجه آزمایش نشان می‌دهد فرد ممکن است مبتلا به سرطان باشد درحالی‌که در واقع اینطور نیست. این موضوع ممکن است منجر به نگرانی‌های بی‌مورد و انجام آزمایش‌های بیشتر شود. یکی از این آزمایش‌ها ممکن است آزمایش نمونه‌برداری از بافت پستان باشد که احتمالاً دردناک است. نتایج مثبت کاذب بیشتر در زنان زیر ۵۰ سال دیده می‌شود.
همچنین، ماموگرافی همانند سایر آزمایش‌هایی که از اشعه ایکس استفاده می‌کنند، فرد را در معرض اشعه قرار می‌دهد؛ اما مطالعات نشان داده‌اند که عوارض این اشعه، نسبت به تعداد زندگی‌هایی که به دلیل شناسایی زودهنگام سرطان نجات می‌یابند، بسیار کمتر است.
بهترین زمان انجام غربالگری سرطان سینه
زنانی که 20 سال یا بیشتر دارند و دارای ریسک معمولی ابتلا به سرطان پستان هستند، باید حداقل هر سه سال یک بار توسط پزشک متخصص سرطان سینه معاینه پستان انجام دهند. همچنین، از سن 40 سالگی به بعد، باید سالانه معاینه پستان و انجام ماموگرافی برای شناسایی سرطان پستان انجام شود.
روش‌های غربالگری سرطان پستان
تکنیک‌های غربالگری سرطان پستان سینه شامل معاینه فیزیکی، ماموگرافی و MRI هستند. در ادامه اطلاعاتی را درباره هرکدام از این روش‌ها بیان کرده‌ایم.
معاینه فیزیکی سرطان سینه
معاینه فیزیکی شامل مشاهده و لمس پستان‌ها و زیر بغل فرد می‌شود. تغییراتی که در مشاهده اهمیت دارند شامل:
- تورم
- تغییرات در شکل، اندازه و قرینگی سینه‌ها که اخیراً اتفاق افتاده باشند.
- تغییر رنگ یا پوسته‌پوسته شدن نوک پستان
- تغییر رنگ پوست سینه (به‌خصوص تغییر رنگ قرمز)
- فرورفتگی پوست یا نوک پستان
- برجستگی در پستان (توده)
نکته: در لمس پستان، لزوماً همه بخش‌های پستان باید لمس شود؛ از زیر بغل گرفته تا جناغ و از چین پایین پستان تا استخوان ترقوه. در انتها نیز باید زیربغل‌ها لمس شوند.
- معاینات بالینی توسط خود فرد
بیش از 65 درصد از توده‌های پستانی توسط خود بیماران کشف می‌شوند. این روش سبب تشخیص تومور در مراحل ابتدایی می‌شود و بنابراین طول دوره بقاء بیماران را افزایش می‌دهد.
- معاینات بالینی توسط پزشک متخصص
یکی دیگر از روش‌های غربالگری سرطان پستان، معاینه کلینیکی پستان توسط پزشک است. حدود 15 درصد از موارد سرطان پستان فقط با کمک معاینه کلینیکی پستان تشخیص داده می‌شود.
ماموگرافی
ماموگرافی، روشی متداول برای غربالگری است که با استفاده از اشعه ایکس، تصویربرداری از سینه‌ها صورت می‌گیرد تا توده‌های کوچک و غیرقابل لمس به‌وسیله سونوگرافی شناسایی شوند. در این روش، سینه‌های فرد بین دو صفحه قرار می‌گیرند و فشرده می‌شوند تا تصویر بهتری ایجاد شود، بااین‌وجود، ممکن است باعث ایجاد درد و ناراحتی برای فرد شود.
ماموگرافی روش تخصصی پیشنهادی برای غربالگری در زنان با ریسک متوسط سرطان سینه است که حساسیت و دقت آن به سن بستگی دارد و در سنین بالاتر، حساسیت آن بیشتر است. برای زنان زیر ۴۰ سالی که ریسک کمی دارند، انجام ماموگرافی ضروری نیست؛ اما انجام آن باعث می‌شود تا زنان تا ۹۸ درصد اطمینان حاصل کنند که در صورت نتایج منفی، به سرطان مبتلا نیستند؛ لازم به ذکر است که برای زنان با ریسک متوسط سرطان سینه و در سنین ۴۰ تا ۵۰ سال، پیشنهاد می‌شود که هر ۲ سال یک‌بار ماموگرافی انجام دهند (اگرچه در سنین بالای ۶۰ سال، حساسیت این روش بیشتر است).
MRI
استفاده از MRI پستان به‌عنوان ابزار کمکی در غربالگری سرطان سینه همراه با ماموگرافی یا سونوگرافی رواج دارد. این روش برای زنان با ریسک بالای ابتلا به سرطان سینه به کار می‌رود تا وسعت درگیری سرطان یا ناهنجاری‌هایی که در ماموگرافی آشکار شده است، ارزیابی شود. عموماً، تصویربرداری MRI پستان در زنان مبتلابه سرطان سینه استفاده می‌شود تا اندازه تومورهای سرطانی را تعیین کند و به تشخیص سایر تومورها در همان سینه و سینه مقابل کمک کند. انجام MRI همراه با ماموگرافی برای غربالگری در افراد زیر الزامی است:
- بیمارانِ دارای موتاسیون ژن‌های BRCA-1، BRCA-2، PTEN، TP53
- افراد دارای سابقه خانوادگی سرطان سینه یا موتاسیون ژن‌ها در اقوام نزدیک
- اشخاصی که دارای سندرم‌های لی-فرامنی، کودن، بانایان-دایلی-رووالکا یا سابقه خانوادگی این سندرم‌ها را دارند
- گسانی که بین 10 تا 30 سالگی در معرض اشعه رادیوتراپی قرار گرفته‌اند
- افرادی که ریسک فاکتورهای آن‌هابین 20 تا 25 درصد است
نکته: در MRI، تراکم پستان برخلاف ماموگرافی، حساسیت آن را کاهش نمی‌دهد اما موارد کاذب بیشتری دارد.
سونوگرافی
استفاده اولیه از سونوگرافی پستان برای تشخیص ناهنجاری‌های پستان که توسط پزشک در طی معاینه فیزیکی تشخیص داده شدهاند، صورت می‌گیرد. سونوگرافی می‌تواند به تعیین خصوصیات تومور، میزان مایعات در آن مانند کیست‌های خوش‌خیم یا کیستیک و همچنین جامد بودن توده کمک کند. همچنین در صورت مشاهده توده خوش‌خیم در بررسی، می‌توان از سونوگرافی برای بررسی‌های بعدی استفاده کرد.
بیوپسی
بیوپسی یا نمونه‌برداری از بافت پستان یک روش برای گرفتن نمونه‌ای کوچک از بافت پستان برای ارسال به آزمایشگاه است. این روش برای ارزیابی نواحی مشکوک در پستان و تشخیص وجود یا عدم وجود سرطان پستان مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، با استفاده از بیوپسی پستان می‌توان نیاز به جراحی یا درمان‌های دیگر را تعیین کرد. انواع بیوپسی پستان شامل:
- بیوپسی آسپیراسیون سوزن ریز: در این روش، پزشک با استفاده از یک سوزن بسیار نازک، نمونه‌ای از سلول‌ها یا مایعات داخل توده را جمع‌آوری می‌کند.
- بیوپسی استریوتاکتیک: از ماموگرافی برای مشخص کردن محل مشکوک درون پستان استفاده می‌شود.
- بیوپسی هسته سوزنی: از یک سوزن توخالی برای خارج کردن نمونه‌های بافتی از توده سینه استفاده می‌شود و سپس نمونه‌ها برای تجزیه و تحلیل ارسال می‌شوند.
- بیوپسی سوزنی هسته‌ای با هدایت سونوگرافی: سوزن هسته‌ای تحت هدایت سونوگرافی برای جمع‌آوری نمونه‌های بافتی از توده سینه استفاده می‌گردد.
- بیوپسی سوزنی هسته‌ای با هدایت: دستگاه MRI برای تصویربرداری دقیق از محل توده استفاده می‌شود و سپس سوزن هسته‌ای جهت گرفتن نمونه بافتی وارد شده و نمونه‌ها برای تجزیه و تحلیل ارسال می‌شوند.
- بیوپسی جراحی: در این روش، بخشی از توده پستان برای معاینه برداشته می‌شود یا در مواردی کل توده سینه برداشته می‌شود.
عوامل مؤثر در ابتلا به سرطان پستان
هر فرد قادر است تغییراتی در شیوه زندگی خود اعمال کند تا خطر ابتلا به سرطان و بیماری‌های مزمن دیگر را کاهش دهد. افراد در معرض خطر باید به یاد داشته باشند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و شیوه زندگی برای بروز سرطان پستان تأثیرگذار است. برخی از این عوامل قابل اصلاح هستند، درحالی‌که بعضی دیگر خارج از اراده افراد قرار دارند؛ بنابراین، شما میتوانید اقداماتی را برای کاهش خطر بیماری انجام دهید.
عوامل خطر غیر قابل اصلاح:
- سن بالا
- سابقه خانوادگی و جهش‌های ژنی
- سن یائسگی بالای 55 سال
- زمینه نژادی و قومی
- سن قاعدگی کمتر از 12 سال
- سابقه هیپرپلازی در پستان
- وضعیت اقتصادی و اجتماعی بهتر
عوامل خطر قابل اصلاح:
- چاقی
- مصرف الکل
- هورمون درمانی بعد از یائسگی
- سن بالای مادر در هنگام اولین زایمان
- مصرف بالای چربی‌های اشباع شده
- قرص‌های ضدبارداری خوراکی
- مواجهه با اشعه برای درمان سرطان در گذشته
علائم سرطان پستان
از مهم‌ترین نشانه‌هایی که می‌توان برای شناسایی این بیماری شایع در زنان نام برد، عبارتند از:
- احساس توده‌ای در نواحی مختلف سینه
- شکل‌گیری نوک پستان به شکل معکوس
- کشیده شدن پوست سینه
- ایجاد نقاط پوستی قرمز
علائم هشداردهنده اولیه سرطان پستان، شامل:
- تغییراتی در پوست سینه همراه با قرمز شدن و متورم شدن
- تغییراتی در شکل کلی سینه
- تغییراتی در اندازه کلی سینه
- تغییراتی در نوک سینه همراه با پوست پوست شدن و تغییر حالت طبیعی
- احساس درد در بخش‌های مختلف سینه
- خروج ترشحات غیرطبیعی از نوک سینه
- احساس وجود توده‌ها یا گره‌های مختلف در بخش‌های درونی و بیرونی سینه
علائم سرطان پستان تهاجمی شامل:
- تغییر رنگ در ناحیه سینه
- احساس خارش و التهاب در ناحیه سینه
- تغییرات در اندازه و شکل کلی پستان در کوتاه‌ترین زمان
- لایه‌لایه شدن یا پوست پوست شدن در اطراف نوک سینه
- تغییرات در حالت‌های کلی سینه مانند سفت شدن یا حساسیت زیاد یا برافروختگی
- قرمز تر شدن سینه و ایجاد حالت پرتقالی مانند در پوست
- ایجاد توده در ناحیه سینه یا افزایش ضخامت کلی سینه‌ها
مهم‌ترین آزمایش‌های غربالگری سرطان
به‌طورکلی برای غربالگری سرطان پستان، از چهار آزمایش تخصصی زیر استفاده می‌شود که در بخش‌های قبلی تا حدی با آن‌هاآشنا شدید:
ماموگرافی
این روش تصویربرداری با اشعه ایکس، علائم یا الگوهای غیرطبیعی که ممکن است مربوط به سرطان پستان باشند را نشان می‌دهد. برای انجام ماموگرافی در تهران، باید مقابل دستگاه مامو ایستاده و هر بار یکی از پستان‌ها را روی صفحه تکیه‌گاه قرار داد.
ام‌آر‌آی سینه
این آزمایش از امواج مغناطیسی و رادیویی برای تصویربرداری از بافت پستان استفاده می‌کند؛ همچنین روشی امن برای خانم‌های باردار محسوب می‌شود، اما نتایج غیرطبیعی را نیز ممکن است نشان دهد.
سونوگرافی سینه
در روش سونوگرافی از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تصویربرداری استفاده می‌شود. پزشکان سونوگرافی را به‌جای ماموگرافی برای زنان زیر 30 سال توصیه می‌کند.
بیوپسی از بافت سینه
اگر توده‌ای در سینه وجود داشته باشد، برای تعیین گرید و نوع سرطان، بیوپسی انجام می‌شود؛ سپس نمونه به آزمایشگاه آسیب‌شناسی ارسال می‌گردد.
احتمال مرگ در سرطان سينه چقدر است؟
بقای سرطان سینه به دلیل غربالگری، تشخیص زودهنگام و بهبود درمان بسیار پیشرفت کرده است. بقا به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ بنابراین هیچ‌کس نمی‌تواند به شما بگوید دقیقاً چقدر زندگی خواهید کرد. در حالت کلی، طول عمر مبتلایان به سرطان سينه بدخیم بستگی به موارد زیر دارد:
- نوع و مرحله سرطان
- سطح تناسب اندام
- درمان قبلی
مهم‌ترین نکات در مورد آزمون‌های غربالگری برای سرطان پستان کدامند؟
- از بیست‌سالگی به بعد باید ماهانه سینه‌های خود را برای بررسی وجود توده‌ها معاینه کنید.
- در بازه سنی بیست تا چهل سال باید هر سه سال یک‌بار بار برای معاینه پستان به پزشک خانواده خود مراجعه کنید.
- از سن چهل سال به بالا باید سالی یک‌بار بار برای معاینه پستان به پزشک خانواده خود مراجعه کنید.
- از سن چهل سالگی تا هفتاد و پنج سالگی باید هر سال یا هر دو سال یک‌بار بار ماموگرافی انجام دهید.
- بعد از هفتاد و پنج سالگی باید هر سه سال یک‌بار بار ماموگرافی انجام دهید.
چه کسانی در خطر ابتلا به سرطان پستان قرار دارند؟
برخلاف باور عمومی که معتقدند سابقه خانوادگی عامل اصلی ابتلا به سرطان سینه است، فقط ۵ تا ۱۰ درصد از موارد ابتلا به سرطان سینه به دلیل سابقه خانوادگی و ارثی بوده و به دو ژن ” BRCA-1 و BRCA-2″ بازمی‌گردد؛ خوشبختانه این ژن‌ها برای افرادی که سابقه خانوادگی این بیماری را دارند، قابل اندازه‌گیری است.
افرادی که سابقه سرطان در یک سینه دارند، احتمال ابتلا به سرطان در سینه دیگری نیز بالاست. همچنین داشتن سابقه رادیوتراپی می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان را کاهش دهد. افرادی که قاعدگی زودهنگام (قبل از دوازده سالگی) یا یائسگی دیررس (پس از پنجاه و پنج سالگی) دارند، در خطر بیشتری قرار دارند. همچنین افرادی که بچه‌دار نشده‌اند یا از هورمون‌های زنانه برای مدت‌زمان طولانی استفاده می‌کنند نیز در خطر بیشتری هستند.
تشخیص زودرس برای کاهش اثرات و عوارض این بیماری بسیار ضروری است؛ بنابراین زنان، به‌ویژه آن‌هایی که بین ۴۵ تا ۵۵ سال قرار دارند، باید به‌صورت مرتب ماموگرافی انجام دهند. طبق اظهارات متخصصان، افرادی که ازدواج نکرده‌اند، زنانی که باردار نشده‌اند یا شیردهی نکرده‌اند، افرادی که اضافه‌وزن دارند یا دچار چاقی هستند، دخانیات مصرف می‌کنند و به‌ویژه قلیان می‌کشند، افرادی که به هر دلیل از هورمون‌های زنانه استفاده می‌کنند و افرادی که فامیل درجه‌یک آن‌ها مثل مادر و خواهرشان به سرطان سینه مبتلا شدهاند، بیشتر در معرض خطر سرطان سینه هستند.
بهترین کلینیک غربالگری سرطان پستان در تهران
به‌طورکلی، غربالگری سرطان پستان در تهران از ابزارهای مختلفی ازجمله ماموگرافی، ام‌آر‌آی سینه و سونوگرافی استفاده می‌کند. این برنامه‌ها برای تشخیص زودرس و کاهش اثرات بیماری بسیار حیاتی هستند. افرادی که در محدوده سنی خاصی قرار دارند، باید به‌صورت دوره‌ای به این غربالگری‌ها مراجعه کنند.
کلینیک دکتر مریم اکبری یکی از بهترین مراکز غربالگری سرطان پستان در تهران است. این کلینیک با دارا بودن تجهیزات پیشرفته و استفاده از روش‌های تشخیصی مدرن، به بررسی دقیق سلامت سینه‌ها می‌پردازد. تیم متخصص و مجرب این مرکز با ارائه خدمات باکیفیت و متناسب با نیازهای هر فرد، به ارائه خدمات غربالگری و تشخیص زودرس سرطان کمک می‌کند. اگر نیاز به این خدمات دارید، میتوانید به کلینیک دکتر مریم اکبری مراجعه کرده و از خدمات حرفه‌ای و دلسوزانه‌ای که این مرکز ارائه می‌دهد، بهره‌مند شوید.
جمع‌بندی
غربالگری سرطان پستان یکی از مهم‌ترین روش‌های پیشگیری و تشخیص زودرس این بیماری مهلک است. این روش، امکان شناسایی سرطان در مراحل ابتدایی آن را فراهم می‌کند و از تأخیر در درمان و تأثیرات منفی آن جلوگیری می‌کند. کلینیک دکتر مریم اکبری با دارا بودن تجهیزات پیشرفته و تیم متخصص و مجرب، به‌عنوان یکی از برترین مراکز غربالگری سرطان پستان در تهران شناخته می‌شود. در صورت نیاز به خدمات غربالگری سرطان پستان، میتوانید به کلینیک دکتر مریم اکبری مراجعه کرده و از تجربه‌ی حرفه‌ای و متخصصانه این مرکز بهره‌مند شوید.
سؤالات متداول
- چرا غربالگری سرطان پستان اهمیت دارد؟
غربالگری سرطان پستان به دلیل امکان تشخیص زودرس و درمان مؤثر این بیماری، اهمیت بسیاری دارد. با انجام غربالگری، احتمال تشخیص سرطان در مراحل اولیه آن افزایش می‌یابد که منجر به افزایش احتمال نرخ بقای بیماران می‌شود.
- آیا غربالگری سرطان پستان دردناک است؟
غربالگری سرطان پستان معمولاً با استفاده از ماموگرافی یا سونوگرافی انجام می‌شود که فرآیندی آسان است.
- چه کلینیک‌هایی می‌توانند خدمات غربالگری سرطان پستان ارائه دهند؟
کلینیک‌های متخصص درزمینهٔ سرطان پستان و غربالگری آن، می‌توانند خدمات مورد نیاز را ارائه دهند. بهتر است به کلینیک‌هایی با تجهیزات مدرن و تخصصی مراجعه کنید تا از اطلاعات به‌روز و مراقبت‌های بهتری برخوردار شوید.
شماره تماس:
02122865768- 02122865769
02122890759- 02122890760
02122890761
شماره تماس منشی: 09032523542
09381231297
همچنین آدرس کلینیک دکتر مریم اکبری به شرح زیر است:
تهران- ضلع شمال غربی سیدخندان، خیابان پیشداد، پلاک 4 واحد 4