اگر باردار هستید و تصمیم گرفته‌اید نوزاد خود را از طریق زایمان طبیعی به دنیا بیاورید، آشنایی کامل با مراحل این فرآیند می‌تواند به شما کمک کند تا با آرامش و آمادگی بیشتری این تجربه را پشت سر بگذارید. زایمان طبیعی یک روند فیزیولوژیک است که بدن به‌طور خودکار برای آن آماده می‌شود. در ادامه، جزئیات کاملی درباره تمام مراحل زایمان طبیعی ارائه شده است.
مراحل زایمان طبیعی
زایمان طبیعی به سه مرحله اصلی تقسیم می‌شود:
- مرحله اول: شروع دردهای زایمانی و باز شدن دهانه رحم
- مرحله دوم: تولد نوزاد
- مرحله سوم: خروج جفت
مقاله مرتبط:علل ناباروری بعد از سقط جنین
مرحله اول: شروع دردهای زایمانی و باز شدن دهانه رحم
این مرحله از زمانی آغاز می‌شود که انقباضات رحمی شروع شده و تغییرات پیش‌رونده‌ای در دهانه رحم ایجاد می‌شود. مرحله اول زمانی به پایان می‌رسد که دهانه رحم به‌طور کامل باز شود. این مرحله به دو بخش تقسیم می‌شود:
- فاز اولیه: رحم به‌تدریج تحت تأثیر قرار می‌گیرد، نازک می‌شود و دهانه آن باز می‌شود.
- فاز فعال: دهانه رحم سریع‌تر گشاد می‌شود، انقباضات شدیدتر، طولانی‌تر و نزدیک‌تر به هم رخ می‌دهند.
در بخش پایانی این مرحله، که به آن “گذار” گفته می‌شود، دهانه رحم از ۷ به ۱۰ سانتی‌متر باز می‌شود. این سخت‌ترین اما کوتاه‌ترین بخش زایمان است.
مقاله مرتبط:سقط جنین و دلایل آن
مرحله دوم: تولد نوزاد
با باز شدن کامل دهانه رحم، مادر باید برای “هل دادن” آماده شود. در این مرحله، نوزاد از طریق کانال زایمان عبور کرده و متولد می‌شود. این مرحله ممکن است از چند دقیقه تا دو ساعت طول بکشد و شامل موارد زیر است:
- احساس فشار شدید در لگن
- تمایل طبیعی بدن به زور زدن
- مشاهده سر نوزاد هنگام خروج از کانال زایمان
- احساس سوزش و کشش در ناحیه پرینه
برای راحت‌تر شدن این مرحله، توصیه می‌شود مادر موقعیت خود را تغییر دهد، نفس‌گیری صحیح داشته باشد و از نیروی جاذبه برای کمک به خروج نوزاد استفاده کند.
مقاله مرتبط:ورزش و بارداری
مرحله سوم: خروج جفت
پس از تولد نوزاد، انقباضات رحمی ادامه پیدا می‌کند تا جفت از دیواره رحم جدا شده و خارج شود. این مرحله معمولاً بین ۵ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد. پزشک یا ماما ممکن است با ماساژ رحم یا کشیدن بند ناف به خروج جفت کمک کند.
پس از خروج جفت، مادر برای چند ساعت تحت نظر قرار می‌گیرد تا از توقف خونریزی و جمع شدن رحم اطمینان حاصل شود.
مقاله مرتبط:سزارین چیست؟ | + مزایا و معایب
انتظارات و اقدامات در هر مرحله از زایمان طبیعی
زمانی که درد را تجربه می کنید، به این موارد توجه کنید:
- شدیدتر شدنش
- پیروی از الگوی مرتب
- بیشتر طول کشیدن
- به هم نزدیک تر شدن
زمانی که کیسه آب شما پاره می شود (گسیختگی کیسه آمنیوتیک)، موارد زیر را یادداشت کنید:
- رنگ مایع
- بوی مایع
- پارگی در چه زمانی روی می دهد.
مقاله مرتبط:زایمان زودرس وعوارض جدی آن برای نوزاد
نکاتی برای طرف پشتیبانی در زایمان طبیعی:
- دردهای زمانبندی را تمرین کنید
- یک تاثیر آرامش بخش داشته باشید
- آرامش، اطمینان، و حمایت خود را حفظ کنید
- فعالیت های ساده ای را پیشنهاد کنید که تمرکز نیروی زایمانتان را افزایش دهد.
- قدرت خود را حفظ کنید. شما به آن احتیاج خواهید داشت.
مرحله کار فعال
✅ چه باید کرد؟
- به بیمارستان یا مرکز زایمان مراجعه کنید.
- تکنیک‌های تنفسی و ریلکسیشن را انجام دهید.
- آب بنوشید و مرتب به دستشویی بروید.
⚠ انتظارات:
- این مرحله بین ۳ تا ۵ ساعت طول می‌کشد.
- دهانه رحم از ۴ تا ۷ سانتی‌متر باز می‌شود.
- انقباضات قوی‌تر، طولانی‌تر و منظم‌تر می‌شوند.
📌 برای همسر یا فرد پشتیبان:
- ماساژ کمر و شکم برای کاهش درد کمک‌کننده است.
- او را به تغییر وضعیت تشویق کنید.
- در کنترل زمان انقباضات کمک کنید.
مقاله مرتبط:تفاوت های علائم بارداری اول با دوم در چیست؟
نکاتی برای طرف پشتیبان (بخصوص همسر) در زایمان طبیعی:
- به او اطمینان خاطر بدهید
- شکم او را ماساژ دهید
- مسیر انقباضات را پی گیری کنید (اگر پایش کنترل شود, ببینید ماشین چگونه کار می کند)
- با او تکنیک های تنفس را مرور کنید
- به او کمک کنید که راحت باشد.
- به او یادآوری کنید که زیاد موقعیتش را عوض کنید (با او به پیاده روی بروید یا حمام کنید)
- حواس پرتی از کار مانند موسیقی, خواندن یک کتاب یا بازی کردن یک بازی کارت ساده
مرحله گذار در زایمان طبیعی
چه باید کرد:
در طی این مرحله, مادر به شدت به شخص پشتیبان خود تکیه می کند. این مهم ترین مرحله است, اما کوتاه ترین مسیر نیز هست. سعی کنید به ” یک انقباض در زمانی ” فکر کنید (اگر انقباضات به هم نزدیک باشند, انجام آن سخت است). به یاد داشته باشید که تا پیش از این آمده اید, و زمانی که احساس نیاز به فشار می کنید, به عرضه کننده مراقبت های بهداشتی خود بگویید.
- انتقال در حدود 30 دقیقه تا 2 ساعت طول می کشد
- گردن رحم 8-10 سانت باز می شود
- انقباضات در این فاز حدود 60 تا 90 ثانیه با فاصله 30 ثانیه تا دو دقیقه استراحت بین آنها ادامه خواهد داشت
- انقباضات طولانی, قوی, شدید هستند و می توانند همپوشانی داشته باشند
- این سخت ترین مرحله است اما کوتاه ترین مسیر خواهد بود
- پیش از این هم در بخش بارداری و زایمان در نمناک اشاره کردیم که ممکن است که گرگرفتگی, سرما, تهوع, استفراغ و یا گاز را تجربه کنید
مقاله مرتبط:تغذیه در بارداری
نکاتی برای فرد پشتیبان در زایمان طبیعی:
- تشویق و تحسین فراوا
- اجتناب از گفتگوهای کوچک
- با او نفس بکشید
- با دلگرمی او را راهنمایی کنید
- او را به استراحت بین انقباضات تشویق کنید
- فکر نکنید که اگر او عصبانی است چیزی مشکل دارد, این یک بخش عادی از این دوران است
مرحله تولد نوزاد
تولد کودک شما تجربه ای منحصر به فرد است. هیچ 2 زایمانی یکسان نیستند و هیچ راهی برای پیش بینی صحت کلی نحوه زایمان شما وجود ندارد، با این حال, ما می توانیم مراحلی را که طی زایمان و آنچه که عموماً انتظار دارید را پیش بینی کنیم.
مرحله دوم زایمان شامل هل دادن و زایمان نوزاد می شود، تا این لحظه, بدن شما تمام کارها را برای شما انجام داده است. اکنون که گردن رحم کاملاً گشاد شده است و به 10 سانت رسیده, زمان آن است که کمک کنید.
مقاله مرتبط:آزمایش NIPT یا cell free DNA | آزمایش غربالگری پیش از تولد
و باید انتظار چه چیزی را داشت:
- مرحله دوم می تواند از 12 دقیقه تا 2 ساعت طول بکشد.
- انقباضات رحمی در فواصل زمانی 45 تا 90 دقیقه با استراحت 3-5 دقیقه بین هر انقباض به طول انجامد.
- شما یک میل طبیعی قوی برای هل دادن خواهید داشت.
- در راست روده تان فشار زیادی احساس خواهید کرد.
- احتمال دارد که شما یک دفع مدفوع یا ادرار خفیف داشته باشید.
- سر کودک شما در نهایت مشخص خواهد شد (قابل مشاهده خواهد شد).
- احساس سوزش و گزش را حس خواهید کرد.
- هنگام زایمان به ارایه دهنده خدمات درمانی گفته می شود که فشار نیاورید.
و چه باید کرد:
- از جاذبه به نفع خود استفاده کنید.
- فشار را فشار دهید.
- کف لگن و ناحیه مقعد را شل کنید.
- استراحت کنید تا به قدرت خود برسید.
- از یک آینه برای مشاهده پیشرفت خود استفاده کنید (این می تواند بسیار دلگرم کننده باشد!).
- از تمام انرژی خود برای هل دادن و زور زدن استفاده کنید.
- اگر سر کودک شما ظاهر نشده یا به عقب برگشت, ناامید نشوید (این فرآیند می تواند دو گام به جلو بردارد و یک گام به عقب).
نکاتی برای فرد پشتیبان در زایمان طبیعی:
- به او کمک کنید تا راحت باشد. در صورت در دسترس بودن, کمپرس یخ به او بدهید.
- تشویق, تشویق, تشویق!
- او را از طریق انقباضات اش راهنمایی کنید.
- با گفتن اینکه چه کاری می کند به او دلگرمی دهید.
- اگر عصبانی شده یا احساساتی شده ناراحت نشوید.
مقاله مرتبط:کمبود ویتامین D در بارداری و خطر MS برای کودک
کودک شما چه کاری می کند:
در حالیکه شما در حال تجربه عمل زایمان هستید, کودک شما قدم های خاصی برای ورود به این دنیا برمی دارد. سر کودک به یک طرف می چرخد و چانه اش به طور خودکار روی سینه اش قرار می گیرد، تا پشت سر بتواند راه را پیش ببرد.
زمانی که کاملاً رحم گشاد شده باشد, سر کودکتان راه را هدایت می کند و سر و بدن او هنگام ورود به واژن, شروع به برگرداندن می کنند.سپس سر کودکتان شروع به پدیدار شدن از طریق دهانه واژن خواهد کرد.
زمانی که سر کودک شما بیرون است، سر و شانه ها دوباره به سمت شما تغییر خواهند کرد و به کودک اجازه می دهد که به راحتی از خانه اش خارج شود.
زایمان طبیعی و آنچه که باید انتظار داشته باشید:
به خاطر داشته باشید که نوزاد شما به مدت نه ماه در کیسه پر از مایع آمنیوتیک زندگی می کرد.
پس از انقباضات و گذر از مجرای بسیار باریک زایمان، کودک ویژگی های زیر را نشان خواهد داد:
- سر کج شده
- پوشش ونیکس ( ماده ای پنیری که جنین را در رحم پوشانده)
- چشم های پف آلود
- پشمالو (موهای زیبای کرک دار که شانه ها، پشت، پیشانی و معبد را پوشانده است)
- اندام های جنسی بزرگ
مقاله مرتبط:سالپنژکتومی چیست؟
مزایای زایمان طبیعی چیست؟
یک رویکرد طبیعی و بدون دارو برای زایمان و تولد برای شما بهتر است اگر می خواهید تا آنجا که ممکن است کنترل بدن خود را داشته باشید و حداقل مداخلات روتین مانند پایش مداوم الکترونیکی را کنید.
اگر شما این مسیر را انتخاب کنید، پتانسیل درد و ناراحتی به عنوان بخشی از زایمان را قبول خواهید کرد. اما با آمادگی و حمایت مناسب، زنان اغلب احساس قدرت می کنند و به طور عمیق از زایمان طبیعی راضی هستند.
✔ بدون مداخله دارویی: خطر عوارض ناشی از داروها کمتر است.
✔ بهبودی سریع‌تر: مادران پس از زایمان طبیعی راحت‌تر و سریع‌تر بهبود می‌یابند.
✔ احساس قدرت و رضایت: بسیاری از زنان پس از زایمان طبیعی حس موفقیت بیشتری دارند.
✔ کاهش احتمال مداخلات پزشکی: مانند سزارین یا استفاده از ابزارهای کمکی.
✔ آغوش گرفتن سریع نوزاد: ارتباط فوری مادر و نوزاد از مزایای زایمان طبیعی است.
کلام پایانی
زایمان طبیعی فرآیندی فیزیولوژیک و طبیعی است که با آگاهی و آمادگی مناسب، می‌تواند تجربه‌ای مثبت و لذت‌بخش باشد. هر زایمان منحصر‌به‌فرد است، اما دانستن مراحل آن به شما کمک می‌کند تا با اعتمادبه‌نفس بیشتری این مسیر را طی کنید و از لحظات خاص و بی‌نظیر تولد نوزاد خود لذت ببرید.
