یکی از مشکلاتی که بسیاری از بانوان ممکن است به دلایل مختلفی به آن دچار شوند، افتادگی رحم است. این مشکل باعث می‌شود که رحم بیشتر از حد معمول به واژن نزدیک و عضلات لگن ضعیف شوند. افتادن رحم به سمت پایین در هر سنی امکان دارد به وجود بیاید، اما عواملی وجود دارد که باعث تشدید این بیماری می‌شود. هدف از نوشتن این مقاله آشنا کردن بانوان با بیماری افتادگی رحم به سمت پایین و علل و روش‌های درمانی این مشکل است.
منظور از افتادگی رحم چیست؟
افتادگی رحم زمانی اتفاق می‌افتد که عضلات لگن به دلایلی مانند زایمان‌‌های پرخطر یا عوامل دیگری ضعیف شوند و نتوانند رحم را حفظ کنند. در چنین حالتی رحم به سمت پایین و واژن حرکت می‌کند. افتادن رحم عوارض زیادی دارد و گاهی اوقات باعث افتادگی مثانه نیز می‌شود. مشاهده‌ها نشان می‌دهند که بسیاری از بانوانی که به افتادگی رحم دچار می‌شوند، پس از مدتی با عوارضی مانند بی‌اختیاری ادرار درگیر شده‌اند که این موضوع به دلیل افتادگی مثانه است.
انواع افتادگی رحم
افتادن رحم به سمت پایین چهار نوع دارد. نوع اول افرادی هستند که دهانه رحمشان در لوله واژن قرار می‌گیرد. این نوع معمولا نوع خفیف افتادن رحم به سمت پایین محسوب می‌شود و با راهکارهایی قابل درمان است. نوع دوم بدین گونه است که دهانه رحم و واژن یکی می‌شوند، یعنی دهانه رحم دقیقا در واژن قرار می‌گیرد.
نوع سوم نیز به این شکل است که دهانه رحم از داخل دهانه واژن خارج می‌شود و قسمتی از آن بیرون واژن قرار می‌گیرد. نوع چهارم که شدیدترین و حادترین نوع افتادگی رحم است، به این صورت است که تمام رحم کاملا از واژن خارج می‌شود. در چنین وضعیتی بیمار معمولا باید جراحی شود.
افتادن رحم به سمت پایین چه علائمی دارد؟
افتادن رحم علائمی دارد که با بروز آن‌ها باید هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کرد. شایع‌‌ترین نشانه‌های این مشکل عبارتند از:
- رابطه جنسی با درد زیادی همراه می‌شود
- فرد در لگن خود احساس سنگینی می‌کند
- احساس خارج شدن جسمی از واژن به فرد دست می‌دهد
- فرد در راه رفتن و دفع ادرار دچار مشکل می‌شود
نشانه‌های بالا بیانگر مشکل افتادگی رحم هستند و نوعی هشدار برای بانوان محسوب می‌شوند که هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنند.
علل افتادگی رحم
همانطور که پیش‌تر گفتیم افتادن رحم به سمت پایین به دلیل ضعف عضلات ماهیچه‌های لگن اتفاق می‌افتد. عوامل زیر مهم‌ترین دلایل ضعف عضلات لگن هستند:
- بارداری و زایمان طبیعی
- صدمه دیدن در زایمان به دلیل خطای پزشکی یا عوامل دیگر
- مشکلات و بیماری‌های روده به طور مثال یبوست شدید
- وزن زیاد
- انجام کارهای سنگین
- سابقه عمل جراحی در ناحیه لگن
- مصرف دخانیاتی مانند سیگار
- داشتن سابقه خانوادگی و به ارث رسیدن این بیماری
موارد بالا باعث ابتلا و تشدید افتادن رحم به سمت پایین می‌شوند، بنابراین ضروری است که تحت نظر پزشک کنترل شوند.
چه مواقعی برای تشخیص افتادگی رحم باید به پزشک مراجعه کرد؟
همانطور که پیش‌تر گفته شد، افتادن رحم به سمت پایین با نشانه‌هایی از وجود خود خبر می‌دهد. اما گاهی‌اوقات ممکن است فرد علائم افتادن رحم به سمت پایین را در خود مشاهده کند، ولی به بیماری افتادن رحم مبتلا نشده باشد. اما اگر موارد زیر در افراد مشاهده شوند، حتما باید برای درمان و تشخیص به مراکز درمانی مراجعه کنند.
- درد شدید در ناحیه کمر و اختلال در راه رفتن
- بی‌اختیاری ادرار
- درد در ناحیه واژن و احساس خارج شدن چیزی از آن
ضروری است که بانوان در صورت مشاهده علائم بالا هرچه سریع‌تر اقدامات درمانی را آغاز کنند.
معاینه و تشخیص افتادگی رحم
معاینه و تشخیص افتادن رحم هم به صورت سرپایی انجام می‌شود و هم به صورت خوابیده و پیشرفته‌تر. گاهی اوقات معاینه رحم باید از طریق سونوگرافی شکمی و در موارد خاص از طریق سونوگرافی داخلی نیز انجام خواهد شد. معاینه با سونوگرافی و دریافت تصاویر توسط امواج صوتی نشان می‌دهد که نوع افتادگی رحم بیمار چگونه است و آیا برای درمان به جراحی نیاز دارد یا خیر.
درمان افتادگی رحم
افتادن رحم چند روش درمانی دارد که اولین روش خودمراقبتی در خانه است. این روش برای افرادی که مشکل افتادگی نوع اول را دارند، یعنی دهانه رحمشان در لوله واژن قرار گرفته مناسب است. پزشک برای برطرف کردن مشکل این افراد انجام تمرین‌های ورزشی مانند ورزش کگل را به آن‌ها پیشنهاد می‌دهد. این تمرین‌‌ها باعث تقویت عضلات لگن شده و از پیشرفت بیماری افتادن رحم به سمت پایین جلوگیری می‌کند.
درمان افتادن رحم با دارو یا جراحی
درمان افتادن رحم به سمت پایین برای افراد زیادی از طریق دارو یا جراحی ممکن است انجام شود. روش درمانی به وسیله دارو معمولا برای زنانی که در دوران یائسگی به سر می‌برند، کاربرد دارد و دارویی که پزشک تجویز می‌کند دارویی است برای کنترل و افزایش هورمون استروژن. روش جراحی نیز معمولا برای افرادی که افتادگی رحم نوع چهارم را دارند، مناسب است. جراحی برای این افراد برای برداشتن رحم یا درمان و اصلاح دیواره واژن کاربرد دارد.
درمان به کمک پساری
پساری ابزاری است که از آن برای نگه داشتن رحم در لگن استفاده می‌شود. این ابزار در دهانه واژن قرار می‌گیرد و از سقوط رحم جلوگیری می‌کند. درمان با پساری برای افرادی که مایل به انجام جراحی نیستند گزینه مناسبی محسوب می‌شود.
پیشگیری از افتادگی رحم به سمت پایین
اگرچه مشکل افتادن رحم به سمت پایین ممکن است برای هرکسی به وجود بیاید، اما با انجام اقداماتی می‌توان از آن پیشگیری کرد. مثلا انجام تمرین‌های ورزشی کگل، درمان بیماری یبوست، مراجعه به پزشک به صورت منظم در دوران بارداری و انجام ندادن کارهای سنگین از مواردی هستند که باعث پیشگیری از افتادگی رحم خواهند شد.
سخن نهایی
بیماری افتادگی رحم یکی از مشکلاتی است که ممکن است تمام بانوان را در هر سنی درگیر کند. بانوان با کمک این مقاله و استفاده از نکات مهم آن می‌توانند این مشکل را شناسایی و به موقع به مراکز درمانی مراجعه و نسبت به درمان آن اقدام کنند. دکتر مریم اکبری یکی از بهترین متخصص های زنان و زایمان هستند که در این زمینه می توانند به بیماران کمک زیادی کنند. همچنین درمان افتادن رحم علاوه بر اقدامات پزشک به خود مراقبتی نیز نیاز دارد.
منبع:
https://www.webmd.com/women/guide/prolapsed-uterus
