آمنوره یا پریود نشدن چیست؟
آمنوره (Amenorrhea) به حالتی گفته می‌شود که در آن فرد قاعدگی (پریود) نداشته باشد. این وضعیت می‌تواند به‌صورت اولیه (عدم شروع پریود در سن بلوغ) یا ثانویه (قطع پریود پس از دوره‌های منظم) رخ دهد. آمنوره می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات هورمونی، بیماری‌های زمینه‌ای یا شرایط خاصی مانند بارداری باشد. در این مقاله، دلایل، علائم، روش‌های تشخیص و درمان آمنوره را بررسی خواهیم کرد.
همانطور که می‌دانید زمانی که فرد در سن بلوغ است، قاعدگی آغاز می‌شود و به طور معمول تا سن 50 سالگی یک‌بار در ماه رخ می‌دهد. این عارضه زمانی است که بین بلوغ و دوران یائسگی که سال‌های باروری افراد به شمار می‌روند، دوره قاعدگی رخ ندهد.
به عبارتی این مشکل به معنای فقدان یا نبود یک یا چند دوره قاعدگی و یا به معنای عدم قاعدگی تا سن 15 سالگی است. البته که نباید توقف قاعدگی در دوران بارداری و دوران شیردهی را با این عارضه یا مشکل اشتباه گرفت.
این مشکل می‌تواند به صورت دائمی یا موقت در شما اتفاق افتد و حاصل از تغییر یا مشکل در کارکرد بخشی از دستگاه تناسلی شما باشد. لازم است بدانید که آمنوره یا پریود نشدن به عنوان یک بیماری شناخته نمی‌شود و بدین معنا نیست که شما نمی‌توانید بارور شوید.
مقاله مرتبط:تست پاپ اسمیر چیست و چرا انجام می‌شود؟
توجه کنید که اگر قاعدگی در زمان‌هایی که شما انتطار وقوع آن را دارید رخ ندهد و بیش از سه ماه طول بکشد، می‌تواند علامتی از وجود یک مشکل در سلامتی شما باشد و نیاز به توجه و درمان نزد متخصص دارد.
2 نوع شایع پریود نشدن
برای آمنوره یا پریود نشدن دو طبقه‌بندی وجود دارد که به اختصار در ادامه به آن پرداخته‌ایم:
- آمنوره اولیه: این نوع زمانی اتفاق می‌افتد که قاعدگی در دوران بلوغ آغاز نمی‌شود. اگر قاعدگی تا قبل از سن 15 سالگی و یا حتی پنج سال پس از اولین نشانه بلوغ رخ ندهد، شما باید به پزشک مراجعه کنید.
علل اصلی آن شامل:
- نقایص مادرزادی (مانند عدم تشکیل رحم یا واژن)
- اختلالات ژنتیکی (مانند سندرم ترنر یا سندرم آندرژن اینسنسیتیویتی)
- مشکلات هورمونی (اختلال در عملکرد غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس)
- آمنوره ثانویه: این نوع آمنوره در زمانی است که دوره‌های قاعدگی آغاز می‌شوند و حتی به طور منظم ادامه داشته‌اند اما بعد از آن دیگر خبری از دوره‌های عادت ماهانه حداقل برای سه ماه نیست و یا فرد به مدت 6 ماه قاعدگی نامنظم داشته باشد، بعد از آن متوقف می‌شود.
علل شایع آن عبارتند از:
- بارداری یا شیردهی
- یائسگی زودرس
- سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
- مشکلات تیروئید
- استرس شدید و تغییرات ناگهانی وزن
- مصرف برخی داروها (مانند داروهای ضدافسردگی، ضدبارداری و استروئیدها)
- ورزش شدید و رژیم غذایی سخت
مقاله مرتبط:کولپوسکوپی چیست؟ + هزینه آن و بهترین کلینیک در تهران
مهم‌ترین عوامل خطر برای آمنوره یا پریود نشدن
از مهم‌ترین شرایطی که برای این عارضه خطرساز است و باید به آنها توجه داشته باشید، مواردی است که در زیر بیان شده است:
- سابقه خانوادگی در پریود نشدن یا یائسگی که زودتر از 50 سالگی رخ دهد
- داشتن شرایط ژنتیکی خاص
- کمبود یا اضافه وزن داشتن
- زیاد از حد ورزش کردن
- سوء تغذیه یا رژیم غذایی نامناسب
- بیماری هایی که مداوم شده باشند
- استرس های روزمره
مقاله مرتبط:فیبروم رحم چیست؟
علائم همراه با آمنوره
همانطور که می‌دانید علامت اصلی این عارضه، فقدان قاعدگی است. از دیگر نشانه‌هایی که ممکن است در افراد دیده شود، می‌توان به وجود مو اضافی در صورت، داشتن سردرد، وجود ترشحات شیری رنگ پستان، تغییر در بینایی، داشتن ریزش مو و درد در ناحیه لگن اشاره کرد.
لازم است بدانید که درصورت مشاهده هرگونه از نشانه‌های یادشده، باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. اما نشانه‌های آمنوره یا پریود نشدن می‌تواند با توجه به علت این عارضه متفاوت باشد. لذا علت‌هایی که در آمنوره اولیه شایع است به شرح زیر بیان می‌شود:
- وجود مشکل ژنتیکی در اندام جنسی زنانه یا تخمک
- وجود مشکلات هورمونی که ناشی از اشکال در کارکرد غده هیپوفیز است
- داشتن مشکل ساختاری در دستگاه تولید مثل مانند از دست دادن بخشی از آن
درباره علت‌های متداول در آمنوره ثانویه به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
- باردار بودن (شایع‌ترین علت)
- شیردهی
- استفاده از بعضی روش‌ها و قرص‌های پیشگیری از بارداری
- روش‌های درمانی خاص سرطان (شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی)
مقاله مرتبط:زگیل تناسلی چیست؟
روش‌های تشخیص آمنوره
همانطور که گفته شد آمنوره یا پریود نشدن یک بیماری نیست، بلکه یک علامت است! زمانی که شما به پزشک متخصص مراجعه می‌کنید، تلاش او در راستا بررسی این موضوع است که چرا شما پریود نمی‌شوید. پزشک معمولا درباره نشانه‌های این مشکل و سابقه پزشکی از شما سوال‌هایی می‌پرسد.
معمولا پس از پرسش درباره علائم، یک معاینه فیزیکی از لگن صورت می‌گیرد و در صورت نیاز آزمایش خون، ازمایش ژنتیک، تست بارداری از شما نیز گرفته می‌شود. با این حال اگر آمنوره به علت بارداری یا یائسگی رخ داده باشد، پزشک به شما مراقبت و کمک لازم را ارائه می‌دهد.
🔍 بنابراین پزشک معمولاً از این روش‌ها برای تشخیص علت پریود نشدن استفاده می‌کند:
- آزمایش خون (بررسی سطح هورمون‌های تیروئید، پرولاکتین، LH و FSH)
- سونوگرافی رحم و تخمدان‌ها (بررسی ناهنجاری‌های رحمی یا PCOS)
- ام‌آر‌آی یا سی‌تی‌اسکن (در موارد مشکوک به تومور هیپوفیز)
- تست بارداری (برای رد احتمال بارداری)
مقاله مرتبط:ماموگرافی و غربالگری بانوان
روش‌های درمان آمنوره
🔹 درمان بسته به علت آمنوره متفاوت است. برخی از روش‌های متداول شامل:
۱. اصلاح سبک زندگی
✔ مدیریت استرس با یوگا و مدیتیشن
✔ افزایش وزن در افراد دارای کمبود وزن
✔ کاهش شدت ورزش‌های سنگین
۲. درمان دارویی
💊 قرص‌های ضدبارداری یا هورمونی برای تنظیم چرخه قاعدگی
💊 داروهای تیروئید در صورت کم‌کاری یا پرکاری تیروئید
💊 متفورمین برای کنترل قند خون در PCOS
۳. درمان‌های تخصصی
🔹 جراحی در مواردی مانند تومور هیپوفیز یا ناهنجاری‌های مادرزادی
🔹 درمان‌های هورمونی جایگزین برای یائسگی زودرس
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر بیش از ۳ ماه پریود نشده‌اید یا سایر علائم غیرطبیعی مانند درد شدید لگن، ترشحات غیرعادی یا افزایش موهای زائد را تجربه می‌کنید، حتماً به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید.
کلام آخر
همانطور که گفته شد آمنوره یا پریود نشدن یک بیماری نیست، بلکه مشکلی است که می‌تواند براثر برخی عوامل مثل سابقه خانوادگی و یا استرس‌ها ایجاد شود. فقدان دوره قاعدگی قبل از 15 سالگی و یا وجود قاعدگی نامنظم به مدت 6 ماه از نشانه های این عارضه بوده است، که به آن نیز اشاره شد.
با این حال همیشه پیشگیری بهتر از درمان بوده پس بهتر است مراقبت‌های بهداشتی لازم و اطلاعات کافی در این باره را داشته باشید تا از عوارض جانبی آمنوره در امان بمانید و در صورت لزوم به پزشک برای درمان مناسب مراجعه کنید.
