چرا وزن قبل از بارداری اهمیت دارد؟
اضافه وزن یا چاقی در دوران بارداری ممکن است خطر برخی عوارض را افزایش دهد؛ از جمله:
-
دیابت بارداری
-
پره‌اکلامپسی
-
زایمان زودرس
-
افزایش خطر سقط جنین
-
احتمال نقص‌های مادرزادی در جنین
آیا بارداری با وزن ۹۰ کیلوگرم خطرناک است؟
خیر، وزن ۹۰ کیلوگرم به خودی خود خطرناک نیست، بلکه باید به BMI، وضعیت سلامت عمومی، سابقه پزشکی و نوع بارداری (اول یا دوم بودن آن) توجه کرد. به عنوان مثال، اگر فرد قد بلندی داشته باشد، وزن ۹۰ کیلوگرم ممکن است در محدوده سلامت قرار گیرد.
برای درک بهتر تفاوت‌های بارداری اول و دوم می‌توانید به مقاله حاملگی اول و دوم؛ هر آنچه باید بدانید مراجعه کنید.
مراقبت‌های خاص برای بارداری با وزن ۹۰ کیلوگرم
۱. مشاوره و ارزیابی پیش از بارداری
اگر هنوز برای بارداری اقدام نکرده‌اید، مشاوره با متخصص زنان اولین و مهم‌ترین گام است. پزشک با انجام بررسی‌های اولیه از جمله آزمایش خون، سونوگرافی تخمدان‌ها، بررسی عملکرد تیروئید و تست‌های هورمونی می‌تواند وضعیت آمادگی بدنی شما را برای بارداری ارزیابی کند. در زنان دارای اضافه وزن، گاهی مشکلاتی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)، مقاومت به انسولین یا اختلالات قاعدگی وجود دارد که باید قبل از بارداری شناسایی و درمان شود. این ارزیابی‌ها به شما کمک می‌کنند با برنامه‌ریزی بهتر و احتمال بروز عوارض کمتر، وارد دوران بارداری شوید.
در این زمینه مقاله مهم‌ترین مراقبت‌های قبل از بارداری می‌تواند راهنمای خوبی باشد.
۲. کنترل منظم وزن در طول بارداری
در دوران بارداری، افزایش وزن اجتناب‌ناپذیر است، اما کنترل شده بودن آن بسیار اهمیت دارد. اضافه وزن بیش از حد نه‌تنها خطر دیابت بارداری و پره‌اکلامپسی را بالا می‌برد، بلکه ممکن است منجر به رشد بیش از حد جنین و در نتیجه سزارین اجباری شود.
بر اساس دستورالعمل CDC، زنانی که قبل از بارداری BMI بین ۲۵ تا ۲۹.۹ دارند (اضافه وزن)، باید در طول بارداری بین ۷ تا ۱۱ کیلوگرم و زنانی با BMI بالای ۳۰ (چاقی)، فقط ۵ تا ۹ کیلوگرم افزایش وزن داشته باشند. کنترل وزن باید با نظارت مداوم پزشک، اندازه‌گیری‌های منظم و رژیم غذایی مناسب انجام شود. اگر وزنتان در هر ماه بیشتر از حد انتظار افزایش پیدا کند، لازم است برنامه غذایی‌تان بازبینی شود.
۳. تغذیه متعادل
رژیم غذایی سالم برای مادرانی با وزن ۹۰ کیلوگرم اهمیت مضاعفی دارد. شما نباید در دوران بارداری رژیم لاغری بگیرید، اما باید تغذیه‌تان را هوشمندانه انتخاب کنید. دریافت کالری کافی، نه بیشتر از نیاز، ضروری است. رژیم شما باید شامل موارد زیر باشد:
-
سبزیجات پرفیبر (مثل اسفناج، کلم بروکلی)
-
میوه‌های کم‌قند (مثل سیب و توت‌ها)
-
پروتئین‌های بدون چربی (مرغ، ماهی، تخم‌مرغ، حبوبات)
-
لبنیات کم‌چرب
-
غلات کامل (برنج قهوه‌ای، نان سبوس‌دار)
پرهیز از غذاهای سرخ‌شده، فست‌فود، قندهای افزوده و نوشیدنی‌های قندی الزامی است. همچنین، خوردن وعده‌های کوچک‌تر و مکرر به تنظیم قند خون و جلوگیری از گرسنگی ناگهانی کمک می‌کند.
برای جزئیات بیشتر، مقاله تغذیه در بارداری را مطالعه کنید.
۴. ورزش ایمن و سبک
فعالیت بدنی منظم در دوران بارداری برای افراد دارای اضافه وزن بسیار مفید است. ورزش به کنترل وزن، بهبود متابولیسم، کاهش دردهای عضلانی، تقویت عضلات کف لگن و کاهش استرس کمک می‌کند.
ورزش‌های پیشنهادی شامل موارد زیر است:
-
پیاده‌روی روزانه ۲۰ تا ۳۰ دقیقه
-
یوگای مخصوص بارداری (با مربی مجرب)
-
شنا یا حرکات در آب
-
تمرینات کششی سبک در منزل
قبل از شروع هر نوع ورزش، حتماً با پزشک مشورت کنید. اگر علائمی مثل سرگیجه، خونریزی یا انقباضات غیرعادی داشتید، بلافاصله ورزش را متوقف کنید.
در مقاله ورزش و بارداری می‌توانید درباره تمرینات مجاز بیشتر بخوانید.
۵. مراقبت‌های دقیق دوران بارداری
مادرانی با وزن ۹۰ کیلوگرم باید در طول بارداری، تحت مراقبت‌های پزشکی دقیق‌تری قرار بگیرند. این مراقبت‌ها شامل موارد زیر است:
-
تست‌های غربالگری زودهنگام دیابت بارداری
-
کنترل منظم فشار خون (برای پیشگیری از پره‌اکلامپسی)
-
بررسی‌های دقیق رشد جنین با سونوگرافی
-
اندازه‌گیری دور شکم و شاخص مایع آمنیوتیک
-
بررسی کمبود ویتامین D یا آهن
پزشک ممکن است داروهای مکمل مانند آهن، اسید فولیک، و ویتامین D را در دوزهای خاص توصیه کند. همچنین در برخی موارد، نیاز به مراجعه به متخصص تغذیه یا غدد نیز وجود دارد.
برای اطلاع کامل‌تر، به مقاله مراقبت دوران بارداری مراجعه کنید.
عوارض احتمالی بارداری با وزن بالا
دیابت بارداری
وزن بالا یکی از عوامل مهم خطر ابتلا به دیابت بارداری است. این وضعیت می‌تواند باعث افزایش سطح قند خون و بروز عوارضی برای مادر و جنین شود. کنترل دقیق رژیم غذایی و انجام تست تحمل گلوکز معمولاً در هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری توصیه می‌شود تا در صورت لزوم، درمان به‌موقع آغاز گردد.
افزایش خطر سزارین
در زنان با وزن بالا، احتمال زایمان سخت یا ناتوانی در انجام زایمان طبیعی بیشتر است. چاقی می‌تواند منجر به بزرگ شدن جنین، اختلال در روند زایمان یا کندی پیشرفت دردهای زایمانی شود که در نهایت به تصمیم برای زایمان سزارین ختم خواهد شد.
زایمان زودرس
چاقی با افزایش احتمال زایمان زودرس همراه است. این موضوع می‌تواند به دلیل فشار اضافی روی رحم، اختلالات هورمونی یا مشکلات جفتی رخ دهد. زایمان پیش از موعد ممکن است رشد و سلامت نوزاد را تهدید کند.
سقط جنین
مطالعات علمی نشان می‌دهد که زنان دارای اضافه وزن، بیش از دیگران در معرض خطر سقط جنین هستند. این خطر به‌ویژه در سه‌ماهه اول بارداری بیشتر احساس می‌شود. تغییرات هورمونی، مقاومت به انسولین و مشکلات رحمی ممکن است از دلایل این موضوع باشند. برای آشنایی بیشتر به مقاله‌های سقط جنین و دلایل آن و علل ناباروری بعد از سقط جنین مراجعه نمایید.
تأثیر وزن بر جنین
وزن بالای مادر ممکن است باعث رشد بیش از حد جنین شود، که در پزشکی به آن ماکروزومی گفته می‌شود. جنین‌های ماکروزوم معمولاً بیش از ۴ کیلوگرم وزن دارند و این موضوع می‌تواند باعث بروز پیچیدگی‌هایی در حین زایمان طبیعی شود؛ از جمله گیر کردن شانه نوزاد در کانال زایمان یا نیاز به سزارین اورژانسی.
علاوه بر این، مطالعات نشان داده‌اند که چاقی مادر با افزایش اندک ریسک ناهنجاری‌های مادرزادی همراه است. یکی از این ناهنجاری‌ها نقص لوله عصبی (مانند اسپینا بیفیدا) است که می‌تواند در نتیجه اختلال در متابولیسم فولات یا بالا بودن قند خون در اوایل بارداری رخ دهد. مصرف مکمل اسید فولیک پیش از بارداری و در سه‌ماهه اول می‌تواند تا حد زیادی از این مشکل پیشگیری کند.
توصیه‌هایی برای بارداری سالم با وزن ۹۰ کیلوگرم
✅ تحت نظر متخصص زنان باشید
✅ تغذیه سالم را رعایت کنید
✅ ورزش منظم اما ایمن انجام دهید
✅ مراقبت‌های پزشکی را جدی بگیرید
✅ از مصرف دارو، الکل و دخانیات بپرهیزید
(رجوع به مقاله اثرات مصرف الکل در بارداری)
بارداری با وزن بالا و مشکلات کمر
افزایش وزن در دوران بارداری، به‌ویژه در مادرانی که وزن بیشتری دارند، می‌تواند فشار زیادی بر روی ستون فقرات وارد کند. این فشار اضافی به علت تغییر در مرکز ثقل بدن و افزایش وزن اضافی، می‌تواند منجر به بروز مشکلات متعددی در ناحیه کمر شود. بسیاری از زنان باردار دارای اضافه وزن از دیسک کمر و درد کمر در طول بارداری شکایت دارند.
با افزایش وزن، در برخی موارد، تغییرات هورمونی و شل شدن مفاصل لگن نیز ممکن است به دردهای کمر دامن بزند. همچنین، وزن اضافی می‌تواند باعث فشار به اعصاب کمر شود که در نهایت موجب سیاتیک یا درد تیرکشنده در ناحیه پشت و ساق پا می‌شود.
این مشکلات ممکن است در ماه‌های آخر بارداری تشدید شوند و بسیاری از زنان باردار در این دوران نیاز به مراقبت‌های ویژه برای کاهش درد و بهبود وضعیت کمر خود دارند. انجام تمرینات تقویتی کمر، استفاده از پشتیبانی مناسب هنگام خواب و مراقبت‌های فیزیوتراپی می‌تواند در کاهش این دردها مؤثر باشد.
کلام آخر
بارداری با وزن ۹۰ کیلوگرم اگرچه نیازمند مراقبت بیشتر است، اما با تغذیه صحیح، پیگیری پزشکی منظم، ورزش ایمن و پرهیز از رفتارهای پرخطر، می‌تواند منجر به یک تجربه بارداری موفق و بی‌خطر شود. اگر در این مسیر نیاز به همراهی دارید، می‌توانید از خدمات تخصصی دکتر مریم اکبری، متخصص زنان، زایمان و زیبایی بهره‌مند شوید.
